ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΗ ΜΙΣΑΛΟΔΟΞΙΑ ή ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΟΣ ΦΟΝΤΑΜΕΛΙΣΜΟΣ
Φαίνεται ότι όταν διαβάζουμε για
την κοινωνική εξέγερση στην Αίγυπτο, δεν
πρέπει να ξεκινάμε από το αποτέλεσμα, αλλά από την αιτία. Η εξέγερση των ισλαμιστών
στην Αίγυπτο, έχει εντελώς άλλα αίτια
από αυτά που φαίνονται.
Η εμφάνιση του εθνικισμού και του θρησκευτικού
φονταμενταλισμού δεν είναι τόσο προϊόν εσωτερικών μεταλλάξεων των κοινωνιών, όσο αποτέλεσμα της παγκοσμιοποίησης. Ο ρόλος της εργασίας στην παραγωγή των αξιών
αλλάζει καθώς απουσιάζει ένα εναλλακτικό σχήμα απέναντι στο σύστημα της αγοράς.
Ωστόσο, αυτός ο παγκοσμιοποιημένος καπιταλισμός που φαίνεται να συμβαδίζει με
ένα σχέδιο δημοκρατικής αναδιοργάνωσης της κοινωνίας, σημαίνει στην
πραγματικότητα την αυτονόμηση της
παγκόσμιας αγοράς σε σχέση με τις κοινωνίες.
Η αδυναμία αντίδρασης απέναντι σ'
αυτό το σύστημα, ο φρενήρης αγώνας δρόμου των ελίτ για να προσαρμοστούν, ο
ρόλος του χωροφύλακα που ανατίθεται πλέον στους διεθνείς χρηματοπιστωτικούς
οργανισμούς (ΔΝΤ, Παγκόσμια Τράπεζα, Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα κλπ.) οδηγούν στην απώλεια της αξιοπιστίας των
εθνικών κρατών και τη διάλυση ολόκληρων
κοινωνικών ομάδων.
Μια τρομερή μηχανή απελευθερώθηκε
σε παγκόσμια κλίμακα, η μηχανή του "αόρατου χεριού" της αγοράς. Ποτέ
άλλοτε η μαγική φόρμουλα του Άνταμ Σμιθ
δεν είχε αποκαλύψει με τόση δύναμη το διαβολικό της πρόσωπο. Έχουμε μπροστά μας
ένα οικονομικό σύστημα εντελώς ανεξέλεγκτο που απειλεί, όπως ο Φρανκεστάιν, να στραγγαλίσει τους
ίδιους εκείνους που το δημιούργησαν.[1]
Την ίδια στιγμή όμως που το «εθνικό
κράτος» ξεψυχά στην βάση των θεωριών των
προτεσταντών, τίθεται και πάλι στο επίκεντρο των κοινωνιών το εθνικό ζήτημα. Η
εξάρθρωση των κοινωνικών ομάδων γεννά το ερώτημα της κοινωνικής συνοχής , η εκκοσμίκευση της συμπεριφοράς -επειδή είναι
ανεξέλεγκτη και συχνά επιβάλλεται από ένα αλλοτριωτικό σύστημα-προκαλεί ηθικό
άγχος, την ανάγκη αναφοράς στο ιερό και
το θρησκευτικό. Ο μηχανισμός είναι επομένως βαθύτατα αντιφατικός: ενώνοντας
διαιρεί , ενσωματώνοντας αποκλείει , σβήνοντας το ιερό, σπρώχνει στη
θρησκευτικότητα, παγκοσμιοποιώντας επανεθνικοποιεί.
Αν δεχτούμε την ιδέα ότι αυτό το
οικουμενικό σύστημα γεννά τον πολιτιστικό
ξεριζωμό, την αλλοτρίωση της ταυτότητας, την κοινωνική ανασφάλεια, μπορούμε
να ερμηνεύσουμε το μισαλλόδοξο εθνικισμό και τον θρησκευτικό φονταμενταλισμό,
σαν απαντήσεις απέναντι σ' αυτή την εξέλιξη, σαν συναισθηματικές αντιδράσεις παλινδρόμησης
απέναντι σ' αυτή τη διαδικασία. Έχει όμως πραγματικά απαντήσεις?
Το πρόβλημα εδώ δεν έχει να κάνει απλώς με τις αντιδράσεις
είναι ένα
πρόβλημα ζωής. Και εποχής . Είτε πρόκειται για τους ευρωπαϊκούς
εθνικισμούς του αποκλεισμού, είτε για τον ισλαμικό φονταμενταλισμό, στη
βάση υπάρχουν τα ίδια προβλήματα, χαμένες συλλογικότητες (διαλυμένες
οικογένειες, εξαρθρωμένες δομές αλληλεγγύης, φτώχεια και πορνεία σε εναλλαγή)
ένα μέλλον απειλητικό, διαλυτικό, καταστροφικό κατακερματισμένη, ασταθής επαγγελματική
ταυτότητα εποχή μιας νέας λογικής που αποσαθρώνει τις αρχαίες αξίες, φρενήρης ρυθμός ζωής που αποσυντονίζει και
σβήνει τα υπαρξιακά σημεία αναφοράς, εποχή
όπου παύει κανείς να αποτελεί το κέντρο του μικρού του χώρου για να βυθιστεί
στην κατάσταση του ξένου, του μετανάστη, του "ανειδίκευτου"- τέτοια
κατάσταση μοιάζει να του επιφυλάσσει σαν πεπρωμένο ένα ανάλγητο σύστημα. Η
εικόνα αυτή του Άλλου
γίνεται ακόμα πιο ανησυχητική, όσο
ενισχύεται από μια ρητορική που βλέπει τον μετανάστη σαν απάτριδα, σαν νομάδα,
σαν ένα δυνητικό κίνδυνο για την εθνική ταυτότητα.
ΟΙ διαμάχες γίνονται σήμερα και φαίνεται να
κλιμακώνονται σε όλο τον ισλαμικό κόσμο
με αντικείμενο την απόκτηση του πλούτου των πετρελαίων και του υπεδάφους. Τα
ίδια στη Συρία, στο Ιράκ, στο Αφγανιστάν, στο Ιράν, στο Κουρδιστάν, στη Λιβύη,
στη Τυνησία κλπ. Παντού η μάχη είναι για
τον πλούτο, αλλά οι εξεγερμένοι του
λαού που αγωνίζονται για ψωμί και ελευθερία είτε ταχθούν από την πλευρά της
ντόπιας αστικής τάξης, είτε από της
κοσμοπολίτικης, είναι από πριν εγκλωβισμένοι. Και οι νεκροί, άδικα νεκροί,
γιατί όποιος και αν νικήσει αυτοί δεν θα δικαιωθούν.
Αυτά τα πολιτιστικά, κοινωνικά,
υπαρξιακά πλήγματα τα υφίστανται πλέον όλο και μεγαλύτερες κοινωνικές ομάδες. Στην Ευρώπη, όπως και στον
μουσουλμανικό κόσμο, εμφανίζονται παρόμοια κινήματα γεννημένα από αυτή την
παγκόσμια εξέλιξη , μολονότι ανταποκρίνονται σε πολύ διαφορετικές
ιστορικο-εθνικές συνθήκες. Οι εθνικισμοί του αποκλεισμού είναι λαϊκοί, μειοψηφικοί,
περιφραγμένοι μέσα σε ισχυρά δυστυχώς δημοκρατικά συστήματα
Για παράδειγμα στην Αίγυπτο με τους
800 και πλέον νεκρούς, είναι η ντόπια
αστική τάξη ο οργανωτής της εξέγερσης, η οποία αποκλείστηκε για πολλά
χρόνια από τη νομή της εξουσίας και φυσικά από τον πλούτο της Αιγύπτου. Τώρα
ζητάει το μερτικό της. Για να το πάρει, οργανώνει την δική της εθνικιστική –
θρησκευτική ιδεολογία μιας τέλειας ισλαμικής δημοκρατίας (ισλαμικός φασισμός )
και την αντιπαραθέτει στην αστική κοσμοπολίτικη δημοκρατία (ιμπεριαλιστικός
φασισμός) που ξεπουλάει
τον εθνικό πλούτο στο ξένο πολυεθνικό κεφάλαιο.
Οι πιστοί που είναι και αυτοί
αποκλεισμένοι από τη ζωή και ζητούν ψωμί και ελευθερία ταυτίζονται εξαπατημένοι
με την αστική τάξη και θυσιάζονται, αλλά και οι μικροαστοί ταυτίζονται και
ονειρεύονται μερίδια πλούτου, και κινητοποιούνται οργανωμένα για να το
πετύχουν.
Οι πιο φτωχές μάζες μέσα από ένα
συγχυσμένο σχήμα θρησκείας, ελευθερίας (από την καταπίεση και το ξένο κεφάλαιο)
και εθνικής υπερηφάνειας αλλά στην πραγματικότητα απελπισμένες και άκρως
πεινασμένες, φτάνουν σε ακρότατα σημεία που σημαίνει εξέγερση και θάνατος για το ψωμί. Η εξέγερση για το ψωμί όμως που
προϋποθέτει πραγματική ελευθερία των εργαζόμενων μαζών, καλύπτεται από ισλαμικά ιδεολογήματα και διαστρέφεται η πραγματικότητα. Είναι μαθηματικά βέβαιο ότι όλα αυτά θα γίνουν,
αν δεν έχουν ήδη αρχίσει και στην χώρας μας με διαφορετικό πολιτικό λόγο
αντιστροφής της πραγματικότητας. Έτσι αν
πετύχει η εξέγερση οι εξεγερμένοι μετά τους πανηγυρισμούς θα λάβουν ότι
λαμβάνουν οι λαοί στις δικτατορίες. Ξανά
πείνα, αφαίρεση δικαιωμάτων, κοροϊδία και χωρίς τέλος βίαια υποταγή.
Όσο για τον ατομικό ηρωισμό των διαδηλωτών.
Στην ουσία ψωμί και ελευθερία ζητούν, κάτι σαν το δικό μας ψωμί, παιδεία ελευθερία.
Είναι εντελώς απελπισμένοι. Όπως και μείς
τότε. Τώρα τα αποστερούν ξανά από την ζωή μας . Ότι έδωσαν θα τα πάρουν
πίσω με τόκο. Δεν μπορεί ο άλλος να θυσιάσει τη ζωή του (πλην
φανατισμένων από πλύση εγκεφάλου) για τα πλούτη του άλλου. Τη θυσιάζει για τον
εαυτό του, την οικογένειά του και αναλόγως με το εύρος της ιδεολογίας του, για
την κοινωνία.
Το δίδαγμα από τις αραβικές εξεγέρσεις είναι
ότι η εργατική
τάξη και το κομμουνιστικό κίνημα δεν μπόρεσαν μέχρι στιγμής να
πάρουν την πρωτοβουλία για να ξετινάξουν και τις δύο μερίδες της αστικής τάξης
και ο λαός να πάρει την εξουσία. Όπως ακριβώς
και στην Ελλάδα. Όσο αυτό δεν γίνεται θα επαναλαμβάνονται αενάως οι σφαγές των
λαών με οποιαδήποτε ιδεολογία και αφορμή. Ταινία προσεχώς και για την χώρα μας που αποτελεί «όαση σταθερότητας»
τρομάρα μας.
Και στην Ελλάδα όταν
συσσωρευτεί η απελπισία και τελειώσουν τα αποθέματα υπομονής και επιβίωσης τα ίδια θα γίνουν. Οι διεθνείς
οργανισμοί , ΜΜΕ και ειδικά τρόικα και
ΔΝΤ μετράνε κάθε μέρα τη «θερμοκρασία» του ελληνικού λαού και αναλόγως απαιτούν
τη σκληρότητα των μέτρων. Αποτελέσματα γνωστά : πάνω από 4000 αυτοκτονίες,
1,5 εκ, άνεργοι, success – story και απόλυτη φτώχεια, απολύσεις δημοσίων υπαλλήλων,
φορολογικά μέτρα, ευελιξία στην αγορά εργασίας,
χρεωκοπία ΕΟΠΥΥ, αποκρατικοποίηση φιλέτων του ελληνικού δημοσίου, πληρωμές
εργολάβων για ανύπαρκτους δρόμους, μέτρα δήθεν κατά των πλουσίων, όπως οι
πλειστηριασμοί και τα οφειλόμενα, προεδρικά διατάγματα, άρση πλειστηριασμών, μαύρο
στην ΕΡΤ, κομματικό κράτος παντού και τέλος
ναζιστική ιδεολογία που ήρθε να
αγκαλιάσει και να ρ ι ζοσπαστικοπο ιήσε
ι τη βαθιά πικρία των προλεταριοποιημένων και
περιθωριομένων ενδιάμεσων στρωμάτων των πόλεων και της υπαίθρου, όπως υπογράμμισε
από το 1933 ο Έρνστ Μπλοχ[2] . Μόνες διαφωνίες μεταξύ διοικούντων (Σαμαράς, Κουβέλης, Βενιζέλος κλπ) εκείνες για την «αντοχή του λαού». Η αδυναμία τους
είναι ότι δεν μπορούν ποτέ να υπολογίσουν την απότομη επιτάχυνση της αγανάκτησης. Όμως το
ίδιο το πολιτικό σύστημα αν διαπιστώσει κίνδυνο μαζικής αντίδρασης γυρίζει σε φιλολαϊκό και αλλάζει μεθόδους. Ο Ελληνικός λαος δεν πρέπει να (ξανα)πέσει στην Παγίδα.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου