ΣΜΙΘ VS ΜΑΡΞ VS ΦΡΙΝΤΜΑΝ
Ένα χρόνο μετά το ξέσπασμα της
αμερικανικής επανάστασης, ο κύριος εκπρόσωπος του Διαφωτισμού και των κλασσικών
οικονομικών, Ανταμ Σμιθ[1],
δημοσίευε το βιβλίο του «Ο πλούτος των εθνών», το οποίο έπαιξε πρωταγωνιστικό ρόλο για την ανάπτυξη
του φιλελευθερισμού ως συμπαγές ιδεολογικό περίβλημα, αφού θωράκιζε με επιστημονικό τρόπο το
καπιταλιστικό σύστημα.
Πρέσβευε ο φιλελευθερισμός την υποταγή της κοινωνίας στο
άτομο, αλλά και την ενθάρρυνση της
ιδιωτικής πρωτοβουλίας (laissez faire - laissez passer). Σε σχέση με τα
μοναρχικά και τα φεουδαρχικά καθεστώτα που προϋπήρχαν, ο καπιταλισμός ως
σύστημα και ο φιλελευθερισμός ως ιδεολογικό περίβλημα, αποτέλεσαν προοδευτικές
αλλαγές στην οργάνωση και την ανάπτυξη των κοινωνιών εκείνη την εποχή. Η
νεογέννητη αστική τάξη πήρε τα ηνία από τους φεουδάρχες και τους μονάρχες, η
αστική δημοκρατία θεμελιώθηκε και η ατομική ιδιοκτησία των
αγαθών και των μέσων παραγωγής αποτέλεσε
το βασικό πυλώνα της κοινωνικής και οικονομικής ανάπτυξης.
Γρήγορα η ατομική ελευθερία μεταβλήθηκε στον ατομικισμό και αυτή με την σειρά της
ενίσχυσε την (ατελέσφορη και άναρχη) κερδοσκοπία ως κυρίαρχα πλέον συστατικά του καπιταλιστικού συστήματος. Οι κοινωνικές
ανισότητες εντάθηκαν , ταξικοί διαχωρισμοί βάθυναν και τα άτομα λεηλατήθηκαν. Ακριβώς όπως στις
μέρες μας.
Το 1867, ο Καρλ
Μαρξ[2] δημοσίευσε
τον πρώτο τόμο της τριλογίας του με
τίτλο «Το Κεφάλαιο». Μα αυτό του το έργο έθεσε τα θεμέλια για την επιστημονική αμφισβήτηση του καπιταλισμού.
Ερμήνευσε και εξήγησε με άξονα την ταξική συνείδηση, τους νόμους δημιουργίας και κίνησης του καπιταλιστικού συστήματος και φυσικά προέβλεψε
την κατάρρευση του, μέσα από την ταξική πάλη
των εργαζομένων, αλλά και μέσα από τις αλλαγές που θα επέφεραν οι τεράστιες δομικές αντιφάσεις του .
Η Οκτωβριανή επανάσταση του 19171 στη Ρωσία , εγκαινίασε για πρώτη
φορά στην ιστορία έναν νέο σοσιαλιστικό τρόπο κοινωνικής και οικονομικής
οργάνωσης (ανώτερο θεωρητικά από τον καπιταλισμό), που βασίστηκε στην επιστημονική ανάλυση του Μαρξ και είχε αρχικά στόχο την εγκαθίδρυση του κομμουνισμού. Το
«πείραμα» αυτό - ιστορικό ορόσημο ακόμη και από
οικονομολόγους της κλασσικής οικονομικής θεωρίας , τελικά απέτυχε για διάφορους υποκειμενικούς και αντικειμενικούς
λόγους.
Στην δεκαετία
του 1970, και αφού ο «φιλοσοσιαλιστικός» κευνσιανισμός είχε χάσει την
περίοπτη θέση του, ήρθε από το πουθενά
σχολή των Οικονομικών του Σικάγου για να πάρει την ηγεσία της
οικονομικής σκέψης. Ο κύριος εκφραστής της χολής αυτής, ο μονεταριστής
οικονομολόγος Μίλτον Φρίντμαν[3],
αποτέλεσε το μέντορα του ακραίου
νεοφιλελευθερισμού, τις επιπτώσεις του οποίου ζούμε σήμερα εξαντλητικά στην
χώρα μας. Βιαία ανατροπή της ιδιοκτησίας, φορολογική επιβάρυνση μέχρι
εξάντλησης, συγκεντρωτικό κράτος και μεταβίβαση υπηρεσιών σε ιδιωτική πρωτοβουλία[4]. Χρηματιστηριακά προϊόντα, ελευθερία σε
εργασιακές θέσεις, παγκοσμιοποίηση αγαθών και υπηρεσιών , αυξημένος τραπεζικός
ρόλος στην οικονομία κλπ. Οι απόψεις
αυτές , εφαρμόστηκαν μεταξύ άλλων από
τον Πινοσέτ στη Χιλή (1973-1990) και από άλλα δικτατορικά καθεστώτα στη
Λατινική Αμερική, από τον Ρίνγκαν στις ΗΠΑ (1981-1989) και από τη Θάτσερ
(1979-1990) στο Ηνωμένο Βασίλειο, αλλά και από την Μέρκελ και Σόϊμπλε «καλυμμένα»
την προηγούμενη πενταετία στην
Γερμανία . Αποτελούν μέχρι και σήμερα σημεία αναφοράς νια τις νεοφιλελεύθερες
πολιτικές που εφαρμόζονται από τις
ηγεσίες των κρατών καθώς και για τη στρατηγική πολλών κεντρικών τραπεζών
παγκοσμίως.[5]
Στην χώρα μας σήμερα η
πολιτική αποτελεί ένα ανορθολογικό συνονθύλευμα ατόμων , πολιτικών ελάχιστης
αξίας, συμφερόντων κρατικών ή ιδιωτικών ,
δίχως να προβάλλονται πλέον ιδεολογίες ή ανθρώπινες αξίες, που άλλωστε σχεδόν
ποτέ δεν υπήρχαν.
Οι νεοφιλελεύθεροι πολιτικοί και οικονομολόγοι
συγκαταλέγονται στους ακραιφνείς πολέμιους του σοσιαλισμού. Οι πολιτικοί οπαδοί τους ( Σαμαράς, Παπανδρέου,
Παπακωνσταντίνου, Στουρνάρας, Μητσοτάκης κλπ) προτάσσουν την άρση της κρατικής
παρέμβασης στην οικονομία, τις ιδιωτικοποιήσεις (ακόμη και σε αγορές δημόσιων ή
κοινωνικών αγαθών, τα μέτρα λιτότητας και τον περιορισμό της ποσότητας χρήματος
- και των εισοδημάτων των εργαζομένων φυσικά- ως μέτρο μείωσης
των ελλειμμάτων που όμως οι ίδιοι γεννούν καθημερινά, του πληθωρισμού
(παρά τη συντελούμενη αύξηση της ανεργίας) και των χρεών των νοικοκυριών προς
το τραπεζικό σύστημα.
Το σχέδιο «διάσωσης» της χώρας
μας είναι εμπνευσμένο και εφαρμόζεται από θιασώτες της πιο ακραίας μορφής
νεοφιλελεύθερης ιδεολογίας και όχι των απαιτήσεων των δανειστών που διαφημίζεται κατά κόρον από τους
ίδιους τους πολιτικούς μας και τα ενταγμένα σε αυτή την πολιτική ΜΜΕ . Αυτοί όλοι το μόνο που μοχθούν είναι να διασώσουν, είναι τα κεκτημένα της άρχουσας τάξης,
περνώντας εργατικά και οικονομικά μέτρα
που τσακίζουν την αξιοπρέπεια, ακινητοποιούν την σκέψη και μαζικοποιούν την
δικαιολογητική βάση των εργαζομένων, αυξάνοντας ταυτόχρονα τα ποσοστά φόβου σε
ενέσιμη ή ψεκαζόμενη μορφή προς τον άρρωστο, δηλ. όλους μας.
Χιλιάδες αυτοκτονίες από την αρχή
του μνημονίου, απολύσεις σε ιδιωτικό τομέα και συντόμως στο δημόσιο με
κομματικά φυσικά κριτήρια στο δεύτερο. Συνδικαλιστές που πλην λίγων εξαιρέσεων, σφυρίζουν αδιάφορα στον πόνο του συναδέλφου, ευημερούν
εξασφαλίζοντας «πρόσοδο» από το ίδιο το
σύστημα, συνδικαλιστές που ενώ
ψηφίσθηκαν να είναι απέναντι του, βρίσκονται σφιχτοαγκαλιασμένοι εδώ και
δεκαετίες . ΄Αλλωστε και οι πρόσφατες εκλογές στα συνδικαλιστικά όργανα του
ΟΑΕΔ αυτό απέδειξαν. Ο λαός εψήφισε.
Ίδια άτομα με καθοδήγηση και συμπαράσταση των πολιτικών «καθοδηγητών» του
παρελθόντος και φυσικά ίδιες παλιές
ιδέες που δοκιμάστηκαν και απέτυχαν παταγωδώς. Εξασφαλισμένη δημοσιότητα ατόμων
και φυσικά όχι θέσεων. Είναι εύκολο να
περάσει κανείς από την πλήρη απαισιοδοξία στην τυφλή εμπιστοσύνη. Οι
επόμενες κινήσεις όλων μας θα είναι καθοριστικές ενόψει απολύσεων, κλίματος
τρομοκρατίας και κοινού αισθήματος
αλληλεγγύης πάλης και αγώνα που πρέπει
να υπάρχει σαν το μόνο αντίπαλο δέος στην όποια προσπάθεια ιδιωτικοποίησης. Τόσο όμως σοβαρά γεγονότα δεν αφορούν μόνο την
διαχείριση της οικονομίας των αριθμών, αλλά ολόκληρη την οργάνωση της κοινωνίας
μας. Η χαλαρότητα στην αντιμετώπιση του κινδύνου δεν απαιτεί ιδιαίτερες
αναλύσεις. Η κοινωνία βρίσκεται ακόμη σε άγνοια προσωπικών θέσεων και κανόνων. Εδώ
και 50 χρόνια ξορκίζει την πραγματικότητα. Σήμερα όμως πρέπει να την
αντιπαλέψει. Να δώσει άλλο περιεχόμενο στην ατομικότητά της.
Καθήκον μας είναι να ορθώσουμε ανάστημα σε όλο
αυτό τον αποκρουστικό συρφετό , σε ιδεολογικό, αλλά και σε επίπεδο ξεσηκωμού, μέσα σε ένα φορέα που κόπτεται για τα συμφέροντα
της πολιτικής εξουσίας και των
παλλακίδων της, αντί για τα συμφέροντα των όποιων εργαζόμενων έμειναν στην έρημη τούτη τη γη[6].
Από την ιστορία όλοι θυμούνται ότι οι
μαχητές των Ψαρών υπέπεσαν σε ένα σοβαρό λάθος, καθώς αποφάσισαν να περιορισθεί
ο αγώνας στην στεριανή άμυνα της νήσου. Έτσι, έθεσαν σε απραξία τον στόλο και
δεν χρησιμοποίησαν καθόλου τα πυρπολικά. Μάλιστα, αφαίρεσαν τα πηδάλια των
πλοίων. Ακόμη, διασκόρπισαν τις δυνάμεις τους στην ξηρά.
Δεν μπορεί νάσαι θαλασσινός και να
πιστεύεις ότι θα νικήσεις στη στεριά.
Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΕΠΑΝΑΛΑΜΒΑΝΕΤΑΙ.
ΕΜΠΡΟΣ ΟΛΟΙ ΕΝΩΜΕΝΟΙ ΕΝΑΝΤΙΑ ΣΤΙΣ ΑΠΟΛΥΣΕΙΣ
ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΚΑΤΙ ΠΟΥ ΔΕΝ ΣΟΥ ΔΙΝΕΙ ΚΑΠΟΙΟΣ, ΑΛΛΑ ΚΑΤΙ ΠΟΥ ΚΑΝΕΙΣ ΔΕΝ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΣΟΥ ΠΑΡΕΙ.
[2] Οι
φιλόσοφοι έχουν απλά ερμηνεύσει τον κόσμο με διάφορους τρόπους. Το θέμα είναι
να τον αλλάξουμε.
Μια κοινωνία που βάζει την ισότητα πριν την ελευθερία δεν
θα μπορέσει να πετύχει καμιά από τις δύο. Μια κοινωνία που βάζει την ελευθερία πριν την
ισότητα, θα πετύχει την μεγαλύτερη εφαρμογή και των δύο.
[4] Naomi Klein «Υπάρχουν πολλοί τρόποι
να ειπωθεί η ιστορία του νεοφιλελευθερισμού, μια από αυτές είναι και η ιστορία
του πώς να δεθούν τα χέρια της δημοκρατίας...».
Το δόγμα του Σοκ - , Εκδόσεις Λιβάνης-Νέα Σύνορα, Αθήνα, 2010
[5] Από την
ατομική ελευθερία στην κοινωνική βαρβαρότητα- Η. Παπαδόπουλος – Οικονομολόγος
Msc – Μέλος συντονιστικής Κινήματος Δεν πληρώνω
[6] Στων
Ψαρών την ολόμαυρη ράχη
περπατώντας η Δόξα μονάχη
μελετά τα λαμπρά παλληκάρια
και στην κόμη στεφάνι φορεί
γινωμένο από λίγα χορτάρια
πούχαν μείνει στην έρημη γη. Δ.ΣΟΛΩΜΟΣ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου