ΓΙΑΤΙ ΔΕΝ ΚΟΥΝΙΟΜΑΣΤΕ (εκ της διευθύνσεως)

Μέχρι πριν από μερικά χρόνια, ο μέσος Έλληνας θεωρούσε τα (νέο)ναζιστικά κινήματα της κεντρικής Ευρώπης χαλαρά  σαν κάποια φυσιολογική αντίδραση λίγων ή σαν  ένδειξη σκοτεινιάς και αντίδρασης  στον πολιτισμό της κατανάλωσης και ευδαιμονίας, μιας και η πληθώρα των ΜΜΕ, αλλά και η ίδια η ζωή  μας  συνέβαλλαν σε  αυτή την διαμόρφωση  σκέψης. Κάτι περίεργες φωνές του  τύπου [1]   έκοβαν  που και που την σούπα των πολιτικών.

Τα τελευταία 25 χρόνια οι πολιτικές εξελίξεις σε Αμερική και Ευρώπη,  έφεραν σε φώς με έντονο τρόπο την κυριαρχία των πολυεθνικών εταιριών συμπεριλαμβανομένων και των τραπεζών.

Μετά το 1990  η πτώση της ΕΣΣΔ, σηματοδοτεί την υπερ-κυριαρχία των ΗΠΑ σε εμφανές παγκόσμιο επίπεδο αλλά και της (νέας)  Ρωσίας. O κύκλος του  Imperium κλείνει με την Κίνα στην Ανατολή και φυσικά την Γερμανία στην ΕΕ.   

Η ΕΕ τείνει πλέον σαφώς προς το ομοσπονδιακό μοντέλο που επισημοποιείται με το Μάαστριχτ 1993, που σαφώς τροφοδότησε φόβους των Κ-Μ, την επιβολή ενός υπερ – γραφειοκρατικού κράτους (έδρα Βρυξέλες) και απώλεια της εθνικής ανεξαρτησίας, όπως βιώνει σήμερα η Ελλάδα με το πιο επώδυνο τρόπο. 

΄Ομως  με την οικονομική κρίση,  να έχει δημιουργήσει αμυντικά τείχη μέσα σε όλους μας και με την τρομακτική πίεση που δεχόμαστε από το εξωτερικό, τα πράγματα έχουν ριζικά αλλάξει.

Ο μηχανισμός στήριξης της ΕΕ απαιτεί πλέον με σαφήνεια την κατάργηση της νομικής προσωπικότητας του ελληνικού  κράτους. Παύει η εποπτεία, αφού δεν υπάρχει πλέον κράτος. Περνάει πλέον στην ΕΕ (Καζάκης Δ.17/6/12). Κατά συνέπεια  παύουν οι χρηματοδοτήσεις για παράδειγμα των ΚΠΣ προς την χώρα και κάθε κυριαρχία μεταβιβάζεται.

Για όσους αγαπούν την ιστορία, το μέλλον μας είναι προκαθορισμένο, επαναλαμβανόμενο  και φυσικά όχι σαν φάρσα.  

Για να προσέξουμε όμως κάτι παράξενες  ομοιότητες : Στη διάρκεια του μεσοπολέμου, η Γερμανία ήταν ταπεινωμένη και κατεστραμμένη οικονομικά. Οι Γερμανοί λοιδορούνταν διαρκώς ως υπαίτιοι ενός καταστροφικού πολέμου και οι νικητές  φρόντιζαν να τους τιμωρούν με μια σειρά από οικονομικά μέτρα που δεν τους επέτρεπαν να ανακάμψουν,  ούτε να αναλάβουν ξανά την εθνική τους κυριαρχία.

Μέσα σε αυτό το χάος, η ρητορική του Χίτλερ ήταν «μια κάποια λύσις» και ο Γερμανός που έκαιγε τα χαρτονομίσματα του μισθού του για να ζεσταθεί, εύκολα θα ακολουθούσε όποιον του υποσχόταν διέξοδο και του επέτρεπε να ξεσπάσει άμεσα την οργή του,  για τα όσα υπέφερε.

Τι περίεργες ομοιότητες με τους σημερινούς ΄Ελληνες.[2] Και αυτοί ακολουθούν αλλά ποιόν και τι ?

Την ίδια εποχή ολόκληρη η Ευρώπη στρεφόταν προς ολοκληρωτικά καθεστώτα, προσπαθώντας να αντιμετωπίσει το  σοκ των απότομων κοινωνικών αλλαγών και την φτώχεια σε όλα τα κράτη. Ο φασισμός και ο ναζισμός με όλο το σκοτάδι που τους συνοδεύει, δεν ήταν παρά η φυσική κατάληξη μιας ταραγμένης περιόδου, το τελευταίο καταφύγιο λαών που έβλεπαν την επιβίωση τους να απειλείται, το έδαφος να χάνεται κάτω από τα πόδια τους και όσα ήξεραν, να χάνονται σε μια σειρά πολέμων, λιμών και βίαιων ανατροπών.

 Όταν ο Άξονας έχασε τον πόλεμο, η Ευρώπη _ Ρωσία  των 30 εκ και βάλε νεκρών , τρομοκρατημένη από τη φρίκη, άλλαξε πορεία, φροντίζοντας να τονίσει τη σημασία της ενότητας, τα καλά της ισότητας, τα κακά του φασισμού - ναζισμού. Οι φιλελεύθεροι στις ΗΠΑ ακολούθησαν την ίδια συνταγή.

Ξεχάσαμε όμως πως οι άνθρωποι που ψήφισαν για το Χίτλερ και στήριξαν το Φράνκο στην Ισπανία και το Μουσολίνι ή την χούντα στην Ελλάδα, στις περισσότερες περιπτώσεις ήταν απλά άτομα που ήθελαν να έχουν ένα πιάτο φαγητό στο τραπέζι τους, μια δουλειά για αυτούς και τα παιδιά τους  και να μη φοβούνται να βγουν στο δρόμο την νύχτα.

Αυτού του είδους οι ιδεολογίες δεν ξύπνησαν ξαφνικά από μια χειμερία νάρκη εβδομήντα ετών. Από τη δεκαετία του πενήντα και μετά, σε κάθε γωνιά της Δύσης ο ναζισμός και ο φασισμός αναβίωναν, πατώντας στο φόβο, στη δυσαρέσκεια και την ανασφάλεια, αλλά και στη γοητεία που ασκεί η ιδέα της φυλετικής ανωτερότητας

Άνθρωποι που νιώθουν αδικημένοι και ριγμένοι μέσα σε μια κοινωνία που τους αντιμετωπίζει σαν μονάδες παραγωγής και κατανάλωσης δεν μπορεί παρά να γοητευτούν από μια φιλοσοφία που νομιμοποιεί την οργή τους, ειδικά όταν το ίδιο το ελληνικό κράτος  τους φέρεται σαν να είναι σκουπίδια.

Στην Ελλάδα λοιπόν της κρίσης [3]είμαστε όλοι φοβισμένοι και πιεσμένοι από παντού, αλλά πολύ πολιτισμένοι και «εξημερωμένοι» μετά από τρεισήμισι δεκαετίες πολιτικής ηρεμίας για να αντιδράσουμε βίαια στη βία που δεχόμαστε, χειροκροτούμε όμως κρυφά ή μέσω face book – twitter, όσους υπόσχονται να το κάνουν για εμάς. Το φαινόμενο ωστόσο δεν είναι καινούριο.

Στριμωγμένοι σε μια κουλτούρα που απαιτεί να είμαστε ανεκτικοί και συμπονετικοί, εύκολα παρασυρόμαστε, όπως εύκολα τη στιγμή που όλα καταρρέουν, αναζητούμε τυφλά έναν υπαίτιο και πάντα τον βρίσκουμε.

Ακόμα όμως κι αν αναγνωρίσουμε τις ρίζες του κακού, υπάρχουν εύκολες λύσεις;

Ποτέ. Ο καθένας οφείλει μόνος του να προετοιμάζει τον εαυτό του για τη στιγμή που τον καλεί η ανάγκη σωτηρίας της πατρίδας, ώστε να μπορέσει να απαρνηθεί τη γοητεία της καταστροφής και να συνεχίσει να αναζητά πραγματικές λύσεις και σε ατομικό επίπεδο. Πρέπει να αλλάξουμε ……

Μπορεί αυτό να μη λύσει αυτόματα το οικονομικό πρόβλημα της χώρας που συνήθως είναι η σπίθα η οποία ανάβει το μπαρούτι του νεοναζισμού, αλλά τουλάχιστον θα αρνηθούμε να παρασυρθούμε σε κάτι  που απειλεί να μας καταστρέψει εξωτερικά και εσωτερικά.

Σήμερα η  κρίση διαχωρίζει την οικονομία από την υπόλοιπη κοινωνία (και τέτοια είναι η περίπτωση της κρίσης που βιώνουμε) και η τελευταία κλείνεται μέσα στα εσωτερικά της προβλήματα.  ΄Αραγε  σε τι καταλήγει η κοινωνική ζωή της χώρας μας

Η Κοινωνική ζωή λοιπόν όχι μόνο τίθεται στο περιθώριο,  αλλά μεταβάλλεται, σε σημείο μάλιστα να προκαλεί φόβους και εξεγέρσεις ενάντια στους θεσμούς. Αυτές οι συγκινησιακές αντιδράσεις συνέβαλαν ιστορικά πολλές φορές στην επιτυχία κάποιου αυταρχικού, λαϊκίστικου ή εθνικιστικού κινήματος. Το μυαλό μας πηγαίνει βέβαια στην  άνοδο του Χίτλερ στην εξουσία το 1933, αφού το κίνημα του εί­χε ισχυροποιηθεί από την κρίση του 1929.

Παράλληλα, η κρίση επιταχύνει τη μακροπρόθεσμη τάση προς τον διαχωρισμό/ διαμελισμό  του οικονομικού συστήματος της Ελλάδας μας , συμπερι­λαμβανομένης της στρατιωτικής του διάστασης, από τα κοι­νωνικά υποκείμενα, τα οποία, έχοντας πληγεί από την κοινωνι­κή κρίση, μετατρέπονται ραγδαία σε ανέργους, αποκλεισμένους ή κα­τεστραμμένους αποταμιευτές, όλοι ανίκανοι να αντιδράσουν πολιτικά, γεγονός που εξηγεί τη σημερινή σιωπή των θυμάτων της κρίσης, ή σε υποκείμενα όλο και λιγότερο κοινωνικά, προσ­διοριζόμενα μάλλον με όρους οικουμενικούς, ηθικούς ή πολι­τισμικούς.

Ο τότε Πρωθυπουργός της χώρας (όχι ο οικονομολόγος ο κοινωνιολόγος)  διερωτάται σε μια κρίση ευφυΐας:  

-άραγε  πώς θα ξεπεραστεί η κρίση? (που ό ίδιος και ένας δυο προκάτοχοι του δημιούργησαν)

Χωρίς να απορρίπτει τις τεχνικές λύσεις που του προτείνουν οι οικονομολό­γοι και οι τεχνικοί, εισάγει μια νέα ιδέα.

Βγαίνει στα ΜΜΕ και λέει « το σημαντικότερο, είναι να αναδομήσουμε την κοινωνική ζωή,  να θέσουμε τέρμα στην κυριαρχία της οικονομίας πάνω στην κοινωνία – αυτό βέβαια  απαι­τεί την προσφυγή σε μια αρχή όλο και περισσότερο γενική, ακόμα και οικουμενική, που μπορούμε να ονομάσουμε ξανά δι­καιώματα του ανθρώπου (αναφερόμενα καλύτερα ως ανθρώ­πινα), η οποία οφείλει να γεννήσει νέες μορφές οργάνωσης, διαπαιδαγώγησης, διακυβέρνησης, για να είναι ικανή να επι­φέρει μια αναδιανομή του εθνικού προϊόντος υπέρ της εργα­σίας, που εδώ και πολύ καιρό θυσιάζεται στον βωμό του κε­φαλαίου, και να απαιτήσει περισσότερο πραγματικό σεβασμό της αξιοπρέπειας όλων των ανθρώπινων όντων».

Αυτές οι υποθέσεις προσφέρουν πολλές δυνατότητες κοι­νωνικής αλλαγής, αλλά και αποκλείουν κάθε επιστροφή στην προ της κρίσης περίοδο, γιατί το να εγκλωβιστείς σε μια τέτοια αυταπάτη θα ήταν σαν να προετοίμαζες μια νέα κρίση.

Ασφαλώς, δεν είναι η κρίση που γεννά έναν νέο τύπο κοινωνίας, συμβάλλει όμως στην καταστροφή του παλαιού- μπορεί επίσης να αποτρέψει τη διαμόρφωση ενός νέου τύπου κοινωνίας ή να ευνοήσει την επέμβαση αυταρχικών υποκειμένων κατά τη διάρκεια μιας δύσκολης μεταβατικής περιόδου.

Τέτοιες ανατροπές, βραχυπρόθεσμα αλλά και μακροπρόθεσμα, μπορούν μάλιστα να επιφέρουν την πραγματική εξαφάνιση των υποκειμένων. Αυτή ακριβώς την εντύπωση αποκομίζουμε από την εξέταση της κατάστασης των συνδικάτων και των κομμάτων της Αριστεράς στην Ευρώπη, που βρίσκονται σε τόσο έκδηλη αδυναμία, ώστε οι ψηφοφόροι δεν ξέρουν πλέον τι διαχωρίζει την Αριστερά από τη Δεξιά.

Έτσι, έχει εγκαθιδρυθεί μια απρόσμενη κοινωνική σιωπή, που είναι όμως πολύ πιθανό να προοιωνίζεται τη δημιουργία ενός βίαιου κινήματος με φορέα όλους εκείνους που υποφέρουν από την κρίση. Αυτός είναι ο πρώτος τύπος μέλλοντος στο οποίο μπορεί να καταλήξει αυτή η κρίση.

Όμως, νέα υποκείμενα, που δεν μπορούν πλέον να είναι κοινωνικά είναι μάλλον ηθικά. Αντιπαραθέτουν τα δικαιώματα όλων των ανθρώπων στη δράση εκείνων, οι οποίοι το μόνο που σκέφτονται είναι να αυξήσουν τα κέρδη τους. Οι συγκρούσεις ανάμεσα σε κοινωνικά υποκείμενα, για παράδειγμα ανάμεσα σε «ταξικά» υποκείμενα, αντικαθίστανται από την αντίφαση ανάμεσα στο οικονομικό σύστημα, κυρίως όταν αυτό ανάγεται στην επιδίωξη του μεγαλύτερου δυνατού κέρδους, και σε υποκείμενα που επικαλούνται τα ανθρώπινα δικαιώματα και τον σεβασμό των ατόμων. Αυτό το δεύτερο μέλλον είναι τόσο ευκταίο όσο ανησυχητικό είναι το πρώτο.

Όμως, η Ευρώπη έχει ήδη πληγεί από μια σοβαρή νομισματική, πολιτική και προ πάντων κοινωνική  κρίση που συνεπάγεται μια κρίση ανάπτυξης. Όταν έτσι έχουν τα πράγματα, οι άνθρωποι – πολίτες /υπόδουλοι  αποσύρονται και αφήνουν την τύχη τους  σε εκείνους που  ξέρουν να επεξεργάζονται και να αξιολογούν τις οικονομικές πολιτικές αλλά και τις συμπεριφορές των ίδιων. Αντίσταση και πάλη ή συμβιβασμός και υποταγή ?  Σε κάθε περίπτωση μας περιμένει το ένα ή το άλλο μέλλον !

Είναι βέβαιο ότι θα περάσουμε χρόνια δύσκολα. Είναι όμως ακόμη πιο βέβαιο,

ότι αν δεν αντισταθούμε, θα περάσουμε απείρως δυσκολότερα για πολύ
περισσότερα χρόνια.

---

[1] Πολλοί  κοινωνιολόγοι προσπάθησαν  να ανακαλύψουν  τις γενικές κοινωνικές και πολιτισμικές μεταβολές που μπορούν να παρατηρηθούν σε όλους τους τομείς, πρωτίστως μέσα στις πολιτικές αντιπαραθέσεις, αλλά και μέσα στα γραπτά και στις εικόνες που φαινομενικά είναι άσχετες με τα άμεσα οικονομικά προβλήματα. Το μυθιστόρημα και το θέατρο, ο κινηματογράφος και τα βίντεο, οι εικαστικές τέχνες, η μουσική και το τραγούδι συχνά δίνουν επίσης πολύ διαφωτιστικές πληροφορίες σε όσους μελετούν τις αλλαγές γενικότερης σημασίας.

[2] Οι γραφειοκράτες συνδικαλιστές, δεν είναι ότι δεν κάνουν αγώνες, αλλά ότι ποτέ δεν τους προετοιμάζουν για να έχουν επιτυχία. Για αυτό πάντα έτσι στα ξαφνικά και χωρίς διαδικασίες, μέσα από Γενικές Συνελεύσεις. που να συμμετέχουν και να παίρνουν αποφάσεις οι ίδιοι οι εργαζόμενοι κηρύσσουν απεργίες τουφεκιές όπως συνηθίζεται να λέγονται. Απεργίες που τα αιτήματα που ηγεμονεύουν είναι η σύναψη Συλλογικών Συμβάσεων και των ιδιαίτερων Κλαδικών αιτημάτων του κάθε χώρου, μέσα σε μια πολιτική κατάσταση πραγματικής κατοχής και οικονομικού πολέμου από ξένες δυνάμεις μαζί βέβαια με το ντόπιο πολιτικό και οικονομικό κατεστημένο. Ενός οικονομικού πολέμου που , κατά την διάρκεια του, κατακτήσεις του συνδικαλιστικού και γενικότερα του εργατικού κινήματος καταργήθηκαν χωρίς καμιά αντίσταση και το φέραν δεκαετίες πίσω σε μια κατάσταση συνεχείς δουλοποίησης.(Σ. Νένδος- ΕΠΑΜ)

[3] Από τις αρχές του 2010, η «μεγα-κρίση» φαίνεται να έχει σιγά σιγά ξεπεραστεί και να μεταβλήθηκε, όπως λέει ο Πολ Κρούγκμαν, σε μια συνήθη ύφεση